Mimari uygulama projeleri, tasarımın yapıya dönüşme sürecini anlatan projelerdir. Uygulama projelerinde yapı elemanlarının açılımları, malzeme çeşitleri, birleşim detayları ve inşa teknikleri gibi tüm detaylar belirtilirken, aynı zamanda yapım sırasında kullanılacak teknik bilgi ve belgeler de hazırlanır. Uygulama projeleri şantiyedeki mimarlar, mühendisler ve diğer teknik personelin projeyi eksiksiz hayata geçirebilmesini sağlar. Başka bir deyişle, mimari uygulama projesi, bir yapının inşa edilmesi için gerekli tüm mimari detayları içeren teknik çizimler ve dokümantasyonlardır. Mimari uygulama projeleri, tasarım süreci tamamlandıktan ve kesin proje ortaya konulduktan sonra hazırlanır; ancak tasarımda önemli geri dönüşlerin yaşanmaması adına, uygulama ile tasarımı eş zamanlı düşünmek oldukça önemlidir. Bu makalede, mimari uygulama projelerinin nasıl çizildiği, bu projelerde nelerin bulunması gerektiği, uygulama projesi ile kesin proje arasındaki farklar ve bu projelerin kaç ölçekte çizildiği incelenecektir.
Mimari Uygulama Projesi Nasıl Çizilir?
Mimari uygulama projeleri, çeşitli adımlar izlenerek çizilir ve tamamlanır. Bu süreçte, mimarlar ve diğer ilgili profesyoneller iş birliği yapar ve tasarımın inşaat sürecine nasıl uygulanacağı belirlenir. İlk adım, mimari tasarım aşamasının netleşmesidir. Tasarım onaylandıktan sonra, detaylı teknik çizimlere geçilir. Teknik çizimler, binanın her detayını kapsayan plan, kesit ve görünüşlere ek olarak, yapının tüm bileşenlerini ve bu yapı bileşenlerinin hangi malzemeler ile nasıl bir araya getirileceğini gösterir. Temelden çatıya kadar tüm detaylar ve nokta detayları ile yapının çevresi ile kurduğu ilişki de yine detaylandırılmış bir şekilde, uygulama projelerinde yer alır. Mimarlar bu aşamada yapısal performansı arttırıcı güncel malzemeler için malzeme firmalarıyla da iletişim halinde kalabilirler. Elektrik, mekanik ve statik projelerin süperpozesi yapılır ve herhangi bir çakışma olup olmadığı, mimariyi etkileyen bir durum olup olmadığı kontrol edilir. Bu aşamada ilgili mühendislerle ortak çalışma yürütmek son derece önemlidir. Tüm mimari detaylar tamamlandıktan sonra, detay isimleri/numaraları/pozları; plan, kesit ve görünüşlere (ölçekleri doğrultusunda) işlenir.
Ayrıca eğer mevcut bir binanın tadilat projesi çizilecek ise, mevcuttaki yıkım sökümü yapılacak olan imalatlar; yıkım söküm projesi ile açıklanır.
Uygulama projeleri ilgili standartlara ve yönetmeliklere uygun olarak yapılmalıdır. Proje tamamlandığında, ilgili onaylar alınır ve inşaat süreci başlatılabilir.
Mimari Uygulama Projesinde Olması Gerekenler
Bir mimari uygulama projesinde vaziyet planı/kat planları/çatı planı/kesitler ve görünüşlere ek olarak:
- Vaziyet planı detayları,
- Vaziyet yıkım-söküm planı,
- Sistem kesitleri,
- Tavan planları ve açılımları,
- Döşeme planları ve açılımları,
- Duvar açılımları,
- Islak hacim detayları,
- Merdiven detayları,
- Kapı-pencere detayları,
- Cephe detayları,
- Çatı detayları,
- Temel detayları (bohçalama, drenaj vs..),
- Hazırlanan detayların vaziyet planına, kat planlarına, kesitlere ve görünüşlere işaretlenmesi/pozlandırılması,
- Erişilebilirlik/yangın/akustik projeleri için raporlamalara göre detaylandırma ve projelendirme,
- Şantiye aşamasında gerekli olan spesifik nokta detayları,
- Malzeme listeleri,
- Mimariyi ilgilendiren mekanik ve elektrik tesisatı detayları bulunmaktadır.
Uygulama Projesi ve Kesin Proje Arasındaki Farklar
Mimari projeler iki ana aşamadan oluşur: kesin proje ve uygulama projesi. Kesin proje, tasarım sürecinin sonunda oluşturulan ve genel yapısal özellikleri içeren belgedir. Bu proje, kullanıcının onayına sunulmak üzere hazırlanır ve genellikle idare izin süreçlerinde kullanılır. Kesin proje, yapının tasarımını, fonksiyonlarını ve yapı bileşenlerinin özelliklerini; vaziyet planı/kat planları/çatı planı/kesitler/görünüşler ve ilgili idarenin inisiyatifine göre sistem kesitleri ve spesifik nokta detayları aracılığıyla gösterir, ancak inşaat sürecine yönelik tüm detayları içermez. Uygulama projesi ise, kesin projenin detaylandırılmış halidir ve inşaat sürecinin tüm ayrıntılarını kapsar. Bu projede, yapı elemanlarının açılımları, malzeme türleri ve birleşim detayları belirtilir. Uygulama projesi, inşaat sırasında kullanılacak tüm teknik bilgi ve belgeleri içerir ve mühendislerin, uygulayıcıların ve diğer inşaat profesyonellerinin projeyi eksiksiz bir şekilde hayata geçirebilmesi için gereklidir.
Uygulama Projesi Kaç Ölçekte Çizilir?
Mimari uygulama projeleri genellikle çeşitli ölçeklerde çizilir. Bu ölçekler, projenin amacına ve detay seviyesine göre değişir. Genel olarak kullanılan ölçekler şunlardır:
- 1/100 Ölçek: Tasarımın ana bileşenleri gösteren ölçek. Bu ölçek, kat planları, görünüşler ve kesitler için kullanılır.
- 1/50 Ölçek: Daha detaylı plan ve kesit çizimleri için kullanılan ölçek. Bu ölçekte artık yapı elemanları, yapı malzemeleri ve yapıyı oluşturan diğer unsurlar netleşmiştir.
- 1/20 ve 1/10 Ölçek: İnşaat detaylarının ve belirli yapı elemanlarının birleşim detaylarının ayrıntılı gösterimi için kullanılan ölçeklerdir. Aynı zamanda kullanılan yapı malzemelerinin teknik özelliklerini de içerir. Örneğin, kapı ve pencere detayları, merdivenler ve özel birleşim noktaları.
- 1/5 ve 1/1 Ölçek: Noktasal yapı bileşenleri için kullanılan ölçekler. Bu ölçekler, özellikle birleşim detayları ve spesifik yapısal elemanların çiziminde kullanılır.
Mimari uygulama projelerinin doğru ve detaylı bir şekilde hazırlanması, inşaat sürecinin sorunsuz ilerlemesini ve projenin başarıyla tamamlanmasını sağlar. Bu projeler, yapım sürecinde yol gösterici rol oynar ve tüm tarafların şantiye aşamasına geçmeden önce ortak bir anlayışta buluşmasını sağlar. Bu nedenle, mimari uygulama projelerinin çizimi ve hazırlanması büyük bir titizlikle gerçekleştirilmelidir.
Uygulama projeleri hazırlanırken, en önemli nokta ne çizeceğini bilmektir.
Uzmanlık alanlarımız olan; Uygulama Projesi, Mimari Detay Çözümleri, Tadilat Projesi, Erişilebilirlik, Yangın ve Akustik alanlarında danışmanlık hizmetlerimizden faydalanmak için iletişim sayfamız üzerinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Bu makale TTK Mimarlık ofisi tarafından hazırlanmıştır.