Mimari akustik, kapalı bir mekan içerisindeki seslerin optimize edilmesi, bitişik hacimdeki seslerin yalıtımı ve çevresel gürültünün kontrol altına alınması amacıyla yapılan çalışmaları kapsayan bir bilim dalıdır. Bu disiplin, mekanın işlevine göre oluşan seslerin ilgili standartlara göre belirlenen parametrelerinin, sınır değerler arasında olup olmadığını kontrol ederken, aynı zamanda çevresel gürültüyü azaltmayı ve böylece akustik konforu artırmayı amaçlar. Mimari akustik, mühendislik, fizik ve psikoloji gibi birçok farklı disiplinin kesişiminde bulunur ve bina tasarımı sürecinin önemli bir parçasıdır. Akustik uzmanları, yapıların kullanım amacına uygun olarak en iyi ses performansını sağlayacak tasarım çözümleri geliştirirler. Mimari akustik, iç mekandaki kullanım amacına göre konuşma sesi veya müzik sesi farklı gereksinimleri olan seslerin, mekan içerisinde en iyi şekilde algılanmasını sağlarken; aynı zamanda sesin bitişik hacme geçişini de kontrol altına almak için kullanılır. Hacim içerisindeki ses kalitesinin optimize edilmesine hacim akustiği, bitişik mekana ses geçişlerinin kontrolüne ise yapı akustiği denir. Ayrıca gürültü denetimi konuları da akustik biliminin içerisindedir.

Akustik Nedir?

Akustik, ses dalgalarının özelliklerini ve sesin bulunduğu ortamla ilişkisini inceleyen bir bilim dalıdır. Sesin yayılma yollarını, çeşitli ortamlardaki yayılma hızını, ses kaynağı çeşitlerini ve sesin oluşma şekillerini inceler. Akustik, ses dalgalarının çeşitli ortamlarda nasıl davrandığını ve nasıl algılandığını anlamaya çalışır. Bu dalgalar, moleküllerin titreşimleriyle meydana gelir. Akustik bilimi, bu dalgaların insan kulağı tarafından işitilebilen belirli aralıklardaki davranışını ve bulunduğu ortamla ilişkisini inceler.

Akustik Ses Yalıtımı Nedir?

Akustik ses yalıtımı, istenmeyen seslerin bir alandan diğerine geçişini engellemek veya azaltmak amacıyla yapılan uygulamalardır. Bu yalıtım, duvarlar, tavanlar, zeminler ve pencereler gibi yapı elemanları üzerinde gerçekleştirilen çeşitli tekniklerle sağlanabilir. Amaç, yapı elemanlarının denetimiyle bitişik hacimden gelen istenmeyen seslerin ses geçişini azaltmaktır. Örneğin, bir evin dışındaki trafik gürültüsünün iç mekana geçişini engellemek için etkili bir ses yalıtımı uygulanabilir. Hava doğuşlu ses  veya darbe kaynaklı sese göre (bir makinanın duvar veya zemine çarparak çıkardığı ses), yapı elemanları üzerinde denetim sağlanabilmesi için probleme uygun, akustik ses yalıtımı yapılır.

Hacim Akustiği Nedir?

Hacim akustiği, kapalı bir mekanın içindeki sesin davranışını inceleyen bir akustik dalıdır. Bu bilim dalı, bir hacmi oluşturan yüzeylerin ve kullanılan yapı malzemelerinin ses dalgalarına karşı gösterdiği davranışı ve bu davranışların mekanın akustik özelliklerini nasıl etkilediğini araştırır. Hacim akustiği, özellikle tiyatro, konser salonu ve konferans odası gibi mekanlarda büyük önem taşır. Bu tür mekanlarda, sesin her noktada net ve anlaşılır bir şekilde duyulabilmesi için özel tasarımlar yapılır. Ayrıca son zamanlarda kullanımı oldukça artan açık planlı ofislerde de mahremiyet alanlarının sağlanması açısından önemlidir.

Hacim akustiğini optimize ederken çınlama süresi kontrolü, yankı kontrolü, mekanın tasarımından kaynaklanan odaklanma kontrolü ve hacimlerde gürültü azaltımı üzerinde düşünülmelidir. Bu denetimler için ulusal ve uluslararası standartlardan yararlanılır ve ilgili parametreler üzerinde çalışılmalıdır. Sesin kapalı alandaki yayılma yolları ve mekandaki yüzeylerde kullanılan yapı malzemeleri ilişkisi incelenerek direkt ve dolaylı sesler üzerinde çalışılmalıdır.

Binalarda Akustik Proje Nedir?

Binalarda akustik proje, bir binanın akustik performansını optimize etmek amacıyla yapılan detaylı raporlama, planlama ve alınacak tedbirlerin araştırılması sürecidir. Bu projeler, binanın kullanım amacına uygun olarak hacim akustiği ve sesin bir mekandan diğerine geçişini önlemek için yapılan uygulamaları kapsar. Akustik projeler, genellikle akustik danışmanlar tarafından hazırlanır ve binanın inşaat sürecine entegre edilir. Bu sayede, bina kullanıcılarının akustik konforu sağlanır.

Bina Akustik Raporu Nedir?

Bina akustik raporu, binanın akustik performansını değerlendiren ve çeşitli simülasyon ve ölçümlerle hazırlanan bir belgedir. Bu raporların tasarım sürecine dahil edilmesi, yapım aşamasında kontrol edilmesi, sonrasında ise denetlenmesi önemlidir; fakat ülkemizde genellikle bina kullanıma açıldıktan sonra gelen şikayetler üzerine sonradan oluşan bir farkındalıkla hazırlanır. Akustik raporlar, binanın ses yalıtımı, hacim akustiği ve çevresel gürültü kontrolü gibi konularda ne kadar başarılı olduğunu gösterir. Bu raporlar, bina sahiplerine ve kullanıcılarına binanın akustik konforu hakkında bilgi verir ve gerekli iyileştirmeler için önerilerde bulunur. Bina akustik raporu hazırlanması ile ilgili ülkemizde yürürlükte olan ‘Binaların Gürültüye Karşı Korunması Hakkında Yönetmelik’  ve  ‘Çevresel Gürültü Yönetmeliği’ yol gösterici niteliktedir.

Aşağıda bir bina akustik raporu hazırlamak için yapılan örnek bir ölçüm, simülasyon ve yapılan testlere yönelik proje çalışması gösterilmektedir.

Mimari Akustik Proje Nasıl Yapılır?

Mimari akustik projeler, belirli adımlar izlenerek hazırlanır. İlk olarak, yapılacak akustik incelemelerin hangi standart ve yönetmelik kapsamında irdeleneceği çalışılır. Ardından, hacim akustiği veya yapı akustiği ilkelerine göre ulusal veya uluslararası standart ve yönetmeliklere göre parametreler araştırılır. Çalışma örneğin hacim akustiği yönünde ilerleyecekse, mekanı çevreleyen yüzeyin geometrik özellikleri (formu) ve yüzey bitiş malzemeleri ile ses dalgaları arasındaki ilişki belirlenir. Mekanın işlevine göre ortamdaki ses optimize edilerek istenen akustik konfora ulaşılır. Bu aşamada, akustik simülasyonlar ve modellemeler yapılarak farklı tasarım seçeneklerinin performansı değerlendirilir ve akustik rapor hazırlanır. Akustik rapor öneriler ve alınacak tedbirleri içerir. Hazırlanan akustik rapora göre ise mimari proje şekillenir.

Mimari Akustik Nerelerde Kullanılır?

Mimari akustik, tüm bina türlerinde değerlendirilmedir. Tiyatrolar, konser salonları ve sinema salonları gibi mekanlar, müzik ve konuşmanın net bir şekilde duyulabilmesi için özel akustik tasarımlar gerektirir. Okullarda ve üniversitelerde, dersliklerde ve konferans salonlarında iyi bir akustik ortam sağlamak için akustik projelerden faydalanır. Bilişsel işler yapılan açık planlı ofis binalarında mahremiyet önemli iken,  yemekhane, restoran gibi sohbet ortamlarında ise karşınızdakini anlayacak ortamlar oluşturmak için akustik çözümler uygulanır.

Akustik Uygulamalarının Amacı Nedir?

Akustik uygulamalarının amacı, bir mekanın ses konforunu artırmaktır. Bu, istenmeyen gürültülerin azaltılması, konuşma anlaşılırlığının artırılması ve genel olarak ses kalitesinin iyileştirilmesi anlamına gelir. Akustik uygulamalar, hem kullanıcıların iş verimliliğini ve memnuniyetini artırmak hem de genel sağlık ve refahı desteklemek amacıyla yapılır. Özellikle hastanelerde, iyi bir akustik ortam, hastaların iyileşme sürecini olumlu yönde etkileyebilir.

Akustik Projeyi Kim Hazırlar?

Akustik projeler, genellikle konunun uzmanı mimarlar veya akustik mühendisleri tarafından hazırlanır. Bu uzmanlar, ses ve akustik konularında derinlemesine bilgiye sahip olup, bina tasarımı sürecinde önemli bir rol oynarlar. Akustik danışmanlar, bina projelerinde tüm ekip ile işbirliği yaparak, binanın akustik performansını en üst düzeye çıkarmak için çözümler sunar. Bu işbirliği, binanın hem estetik hem de işlevsel gereksinimlerini karşılayacak şekilde tasarlanmasını sağlar.

Sonuç olarak, mimari akustik, binaların ses konforunu ve kullanıcı memnuniyetini artırmak için vazgeçilmez bir alandır. İyi planlanmış ve uygulanan akustik projeler, yaşam kalitesini artırırken, istenmeyen gürültülerin ve akustik problemlerinin önüne geçer. Akustik konusunda uzmanlaşmış mimarlar ve mühendisler, bu süreçte kritik bir rol oynayarak binaların hem estetik hem de işlevsel açıdan mükemmel olmasını sağlar.

Uzmanlık alanlarımız olan; Uygulama Projesi, Mimari Detay Çözümleri, Tadilat Projesi, Erişilebilirlik, Yangın ve Mimari Akustik alanlarında danışmanlık hizmetlerimizden faydalanmak için iletişim sayfamız üzerinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Bu makale TTK Mimarlık ofisi tarafından hazırlanmıştır.